22 października 2018 r. o godz. 12.00 w Starej Oranżerii w Łazienkach Królewskich w Warszawie odbyła się III Gala Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego dotycząca nowych wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Galę poprzedziła konferencja prasowa.
W konferencji wzięli udział: Bartosz Skaldawski, p.o. Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz Katarzyna Sadowska-Mazur, Kierownik Zespołu ds. dziedzictwa niematerialnego w Narodowym Instytucie Dziedzictwa. Konferencja prasowa dotyczyła wpisu kolejnych 15 zjawisk/przejawów niematerialnego dziedzictwa kulturowego na Krajową listę, która jest jedną z form ochrony dziedzictwa kulturowego i wynika z podpisanej przez Polskę Konwencji UNESCO z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Krajowa lista jest spisem przejawów żywego dziedzictwa niematerialnego z terenu Polski.
Podczas uroczystej gali prof. Magdalena Gawin, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalny Konserwator Zabytków oraz Bartosz Skaldawski, p.o. Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa, wręczyli decyzje Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisie na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Jest to już trzecie tego rodzaju spotkanie. Podczas pierwszej edycji, która odbyła się w 2014 roku, wręczono 5 pierwszych decyzji wpisujących zjawiska na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W 2016 roku decyzji tych wręczono 12, a dziś będzie ich aż 15, a dodatkowo: pierwszy wpis do Krajowego rejestru dobrych praktyk. Ta rosnąca z gali na galę liczba wpisów jest odzwierciedleniem troski o nasze niematerialne dziedzictwo i dojrzałości w dbaniu o te piękne i wartościowe tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie - powiedział Bartosz Skaldawski, p.o. Dyrektora NID.
Dokumenty odebrali przedstawiciele depozytariuszy następujących zjawisk:
1. Krakowska koronka klockowa
2. Tradycje kulturowe Biskupizny
3. Kolędowanie dziadów noworocznych na Żywiecczyźnie
4. „TURKI” grodziskie
5. Tradycje wytwarzania koronki koniakowskiej
6. Tradycje dudziarskie w Wielkopolsce
7. Umiejętność wyplatania kosza „kabłącoka” w Lucimi na Radomszczyźnie
8. Tradycje weselne z Szamotuł i okolic
9. Wyścigi kumoterek
10. Umiejętność gry na dudach żywieckich oraz sposób ich wytwarzania
11. Procesja Bożego Ciała z tradycja kwietnych dywanów w Spycimierzu
12. Gajdy - umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry
13. Barbórka górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku
14. Plecionkarstwo w Polsce
15. Tradycje kulturowe Bambrów Poznańskich
Lista ma charakter informacyjny i zawiera opis zamieszczonych na niej zjawisk, ich rys historyczny, informacje o miejscu występowania i znaczeniu dla kultywujących je społeczności. Obecnie na liście znajdują się 32 zjawiska. Krajową listę prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa.
Ponadto, przedstawiciele Sejmików Wiejskich Zespołów Teatralnych otrzymali decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisie do Rejestru dobrych praktyk na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Krajowy rejestr ma charakter informacyjny. Stanowi formę upowszechniania wiedzy o programach, projektach i działaniach prowadzonych na terenie Polski, mających na celu ochronę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Obecnie w rejestrze figuruje już pierwszy wpis. To Sejmiki Wiejskich Zespołów Teatralnych i ogólnopolski ruch wiejskich amatorskich zespołów teatralnych.
Sejmiki to ogólnopolskie przedsięwzięcie trwające nieprzerwanie od 45 lat. To spotkania mające na celu prezentacje dorobku wiejskich zespołów teatralnych, doskonalenie ich kompetencji, poszerzenie wiedzy o teatrze oraz o kulturze ludowej. Spotkania te odbywają się w formie przeglądów realizowanych na obszarze gmin, powiatów i województw.
Na koniec ceremonii Bartosz Skaldawski dodał, że nie można mówić o polskiej kulturze bez uwzględnienia jej niematerialnego i duchowego wymiaru – tradycji, obrzędów, pieśni, tańców, czy rzemiosła. Wartość tych zjawisk jest nie do przecenienia, ponieważ buduje poczucie tożsamości – w wymiarze lokalnym i narodowym oraz skupia społeczność wokół kultywowania dawnych tradycji.
